Okkerdeis pleatste ik in blôchke oer in Latynsk gedicht út it Minderbruorrekleaster fan Boalsert út 1374. Dat stikje wie faaks in bytsje de droege kant neist, om’t it wol óér it gedicht yn kwestje gie, mar der fierders neat oan te sjen wie. Om yn elts gefal éát biede te kinnen, set ik ek mar efkes de Latynske tekst op it web.
Lykas sein, is dizze edysje makke troch dr. Amideus van Dijk OFM. Pater Amideus wie in fransiskaner tsjerkehistoarikus en mediëvist, en wenne yn 1952 yn Maastricht. Hjir folget syn transkripsje fan: f. 151v-152v, Ms. CA D no. 10, Amplonianische Handschriftensammlung, no yn’e Stadt- und Regionalbibliothek te Erfurt:
Anno millesimo trecentesimo septuagesimo
4. Hiis conjuncta possit perquirere cuncta
hominis clare forinsicus arte probare.
Qui nunc sunt vel erunt, intendunt quod viguerunt
Francisci dicta fratribus filiis derelicta:
in claustro sito Frisie partibus, adunito
custodie dicte Daventrie, fitque Bodelsward.
De custode.
Custos Viardus ad impia sit bene tardus,
doctus, discretus, obpropria tollere letus,
rector durus, in dicteriis [con]sta[n]s quasi murus:
de Dockem ortus, rebellibus est bene tortus.
[De] guardiano.
Est frater in statu qui fungi guardianatu
jussus dicetur, Hugonis nomine fretur:
doctrine vite pollens potest ut heremite
rigidis in factis peragendis sive peractis.
De lectore.
Wiardus, lector sacre pagine, quoque rector:
dulcia que [verba] retro dicuntur acerba,
labia distillant hominis animumque cavillant.
De cursore.
Cursor studentum nescit spiritum violentum,
quem cum voce pia dat rudibus, qui sine via
poscunt doceri: pro eo valeat promereri
doxa[m]: metaphisica, sophistica philosophia,
pollitica, logica, aritmetica, matematica rethoricave,
astrologia vere vescetur ut …… muliere,
non expers musice, scrutatione theologie.
Qui cursor, dictus Hermannus, non derelictus,
de Sancta Brigida genitus origine prima:
at sibi studentes sunt undique convenientes.
De Weff…lo.
Wef…lus exivit, caput omnibus exinanivit:
est Yngelbertus, angelica voce repertus,
clamans voce pia: Nunc dulcis ave Maria,
pocla propina, per que destendit ad quia
mens somnolenta: quare possem sic luculenta
vitia vocare datum decimum ……
et tandem Domino animam parare ……
De Jacobo.
Additur huic Jacobus, frater unus de Roremunda:
studens non reprobus, patiens, facieque jocunda.
De Johanne.
Non sunt neglecti, sed sunt ad studia recti,
Johannes dicti bene sunt sive nomine ficti:
artem querentes, Christi gratiamque petentes,
ut cum Baptista feriunt seculique balista
satellites mundi vias demonis furibundi.
Uter custodie filius sit Colonieque,
de Treveri natus alius Christoque beatus.
De Nicolao.
Hiis adjungatur Nicolaus, qui famulatur
Christo Factori propencius et Genitori:
ut methodum cernat, per quam dispendia spernat,
Treveris exivit villam, Frisiam prosilivit.
[De Andrea.]
Andreas tute studium adiit cum salute,
Stauria prole nata fratribus Bodelsverd quoque data:
crucis mucrone militat cum fero leone,
ut demones vincat, artes tamen non derelinquat:
de Drent promotus, frater omnibus est bene notus.
De Radolfo.
Radolphus studens, foliis scriptis quoque prudens,
potans non lente, vult artes capere tente,
ut valeat clare tenebrarum elucidare
voces opacas: nec audiat hic quare vacas.
De Hasse.
Johannes Sassa non curat querere cassa,
sed spiritum bonum, per quem cons[c]endere tronum
posset ac eterna frui vitaque superna.
Laurencius, Petrus predictus annumerantur:
numerus repletus, cum sanctis associantur.
Et hoc sufficiat pro presenti.
Dit gedicht is in riedling dat in soad fragen opropt. Oan in oersetting fan dit, dochs tige nuvere, Latyn weagje ik my foarearst net. Der sitte seker flaters yn de tekst sa’t er yn it hânskrift stean dat Amideus van Dijk nei bêste kinnen transkribearre hat. Faaks stiene guon flaters ek yn it orizjineel, yn it gefal de Erfurter tekst in ôfskrift is (wat my in reële mooglikheid taliket).
Net alle rigels binne folslein oerlevere, en net alle rigels binne as hexameters bedoeld. Foar it grutste part bestiet it gedicht lykwols al út hexameters, en in flink part rint, oerflakkich sjoen, ridlik. It binnenrym yn’e better-slagge fersen wurket boartlik. Ik haw it fermoeden dat sa’n luchtige toan ek de bedoeling west ha kin. Troch har rym dogge dizze leoninyske hexameters oan as in soartemei midsieuske Latynske Sinteklaasgedichtsjes, mei mooglik no en dan in lykaardige licht-spotske toan.
Et hoc sufficiat pro presenti – ‘en lit dit genôch wêze foar no’, op’e feestdei fan’e hillige Franciscus, ta neitins oan syn bruorren dy’t ienris yn Boalswert wennen.
Tiisdei, fjouwer oktober 2011.
